เป็นเครื่องมือแยกปุยฝ้ายออกจากเมล็ดฝ้าย ทำจากไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้พะยูง ไม้มะค่าทุง ยาวประมาณ 40-50 ซม. ที่เหลากลึงจนกลมเนียนสองอัน เพื่อเป็นส่วนที่ใช้รีดเมล็ดฝ้ายแยกจากปุยนุ่นโดยสอดเป็นคานระหว่างไม้อีกสองแท่งที่เป็นหลัก พร้อมกับติดฐานไม้ไว้ที่ด้านล่างเพื่อความมั่นคงยามใช้งาน ด้านหนึ่งของตัวอีดจะใช้มีดเซาะทำเป็นร่องเกลียว ส่วนอีกด้านหนึ่งจะทำมือจับสำหรับหมุนในสมัยโบราณก่อนจะมีเครื่องจักรอุตสาหกรรมดังเช่นปัจจุบัน เมื่อผลฝ้ายแก่จัดก็จะแตกออกเป็นปุยที่ยังติดกับเมล็ดอยู่ จึงจำเป็นต้องแยกเมล็ดเอาแต่เฉพาะปุยล้วน ๆ ไปแปรรูปเป็นเส้นด้ายเพื่อนำไปถักทอเป็นผืนผ้าต่อไป
ก่อนนำมาอีดจะนำปุยฝ้ายไปทำความสะอาดและตากแดดให้แห้งสนิท การอีดฝ้ายจะค่อย ๆ นำปุยฝ้ายป้อนเข้าไประหว่างท่อนไม้ทั้งสองของเครื่องอีดฝ้าย ระหว่างนั้นก็หมุนฟันเฟืองไปด้วย เพื่อให้ท่อนไม้หมุนและแยกเมล็ดฝ้ายออกอีกด้าน
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
วิบูลย์ ลี้สุวรรณ. (2551). เครื่องมือเครื่องใช้ไทยประดิษฐ์. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
